-

دفاع از خدمت های عمومی یکی از نقطه های داغ کشمکش با سیاست های نولیبرالی نه فقط در فرانسه بلکه در سراسر جهان است و از این رو، گره گاه چیزهای مختلف را تشکیل می دهد؛ در وهله نخست مایلم اینجا به مفهوم خدمت های عمومی برای نشان دادن رابطه درونی آن با شهروندی و بنابراین مفهوم ضرور دموکراسی بیندیشم.

اغلب تئوری های تازة دموکراسی با نقد توتاليتاریسم گره خورده است، تا آن حد که بحث اصول پرستانه بین سوسیالیسم و لیبرالیسم تقریباً منسوخ بنظر می رسد. ریمون آرون و کارل پوپر، همچنین هانا آرنت و کلود لوفور نمایندگان گرایش تا اندازه ای تازه در تأکید روی گوهر دموکراسی به طور کلی در ارتباط با پدیدة توتالیتر هستند؛ در صورتی که اندیشه ورانی چون یورگن هابرماس و جان رالس خیلی ويژه در قید آن چیزی هستند که امروز در شرایطی می تواند نقش بازی کند که جامعه های غربی پیشرفته را که فرهنگ سیاسی شان بنا بر ایده آل های دموکراتیک بورژوایی شکل گرفته، توصیف کنند.

طرح نومحافظه کاران آمریکایی و متحدان انگلیسی شان «جهت وارد کردن عراق به جرگه جامعه جهانی» با چنان یکجانبه نگریها، دروغ ها و خودمداری هایی همراه بوده و هست که بیم آن میرود در آینده با شرایطی بس ناگوارتر در خاورمیانه روبرو شویم. از این رو برای آشنایی بیشتر با اوضاع عراق بترجمه مقاله زیر از خانم ناومی کلاین(Naomi Klein) از شماره 18 اکتبر مجله نیشن(Nation) مبادرت گردید.

ایالات متحد از جنگ دوم جهانی همزمان خاصیت های اقتصادی «باروخیسم» را کشف کرد، یعنی استفاده از هزینه های نظامی به عنوان عامل جهش نوین اقتصادی و فایده ها و مزیت های اقتصادی که از سرکردگی جهانی سیاسی – نظامی اش جدایی ناپذیر است.

متاسفانه ضعف های اساسی دیپلماسی جمهوری اسلامی در دفاع از منافع ملی ایران و همچنین سیاست سرکوبگرانه و انحصارطلبانه جناح طالبانی حکومت اسلامی در داخل که از اعتبار و توان ایران در گستره جهانی می کاهد (زیرا حکومتی که تنها ١٠% رای مردم را داراست از توان چانه زنی در دفاع از منافع ملی برخوردار نیست) به سایر کشورهای ذینفع از جمله اتحادیه اروپا امکان باجگیری از ملت ایران را می دهد.

اکثریت بسیار بزرگ تحلیل‌های جهانی شدن سرمایه‌داری معاصر جنبة سیاره‌ای صنعت تجارت سکس را در نظر نمی‌گیرد. این بخش از اقتصاد جهانی در توسعة کامل که از جابجایی بسیار مهم جمعیت بوجود می‌آید و سودها و درآمدهای باورنکردنی پدید می‌آورد، ويژگی‌های اساسی و بی سابقة مرحلة جدید اقتصاد سرمایه‌داری را به نمایش می‌گذارد. رشد برق آسای آن بطور جدی حقوق اساسی بشر، به ويژه حقوق زنان و کودکان را که به کالاهای سکسی تبدیل شده‌اند، زیر سئوال برده است.

مفهوم توتالیتاریسم و ایدئولوژی مفهوم‌ هایی به شدت مجادله انگیزند. موضوع بخش مناسب بحث‌ها معین کردن تعریف مناسب، یعنی کاربرد منطقی و موجه است. امّا مانند هر کاربردی بنا بر کاربردهای هماورد محل مجادله است.

ايالات متحد آمريکا در حال پيشروی است. درباره هيچ کشور ديگر و نيز درباره خطاها و جنايات هيچ کشور ديگری به اندازه آمريکا گفتگو نمی‌شود. نوام چامسکی و کلاوس تِِوِلايت به حق نظر می‌دهند: ما در معرض تحول بسيار خطرناکی قرار داريم که البته مدتها پيش از 11 سپتامبر 2001 آغاز شده است. این مطلب گفتگويی است که در آستانه اعطای جايزه کارل فون اُسيِتسکی به نوام چامسکی در روز يکشنبه بيست و سوم ماه مه سال جاری برگزار شده است.

برگزار کنندگان این کنفرانس در مورد علت برگزاری چنین گردهمایی نوشته‌اند: جناح جنوبی اتحاد شوروی سابق بگونه‌ای سنتی منطقه‌ای است که مُهر و نشان درگیری‌ها را بر خود دارد. ریشه‌های این درگیری‌ها را مطمئنا از یکسو باید در وضعیت پیچیده آمیختگی‌های قومی که وجه مشخصه این منطقه است جستجو کرد. اما از سوی دیگر موقعیت ژئواستراتژیک آن بمثابه راه ارتباطی زمینی میان اروپا و آسیا بطور مستمر بر علاقه بسیاری از نقش‌آفرینان خارجی افزوده است.

منافع ملی ایران حکم می‌کند که با یاری رساندن به استقرار حکومتی باثبات، از لحاظ سیاسی مستقل و غیر دینی در عراق زمینه برای خروج نیروهای اشغالگر و حفظ تمامیت ارضی این کشور فراهم شود، آرامش و امنیت به مرزهای غربی کشور ما بازگردد و راه پیوستن عراق به روند همگرایی منطقه‌ای هموار شود.

این درست است که بسیاری از درگیریها در مناطق مختلف جهان میان خلقهای همجوار اتفاق افتاده است، اما در دوران معاصر، عوامل اقتصادی-اجتماعی و سیاستهای نادرست و تبعیض آمیز یا نژادپرستانه حکومتها و از همه مهمتر، تحریکات خارجی در پیدایش این گونه درگیریها بیش از عامل قومی و فرهنگی مؤثر بوده اند. علاوه بر این، هر چه جامعه کشوری پیشرفته تر و از نظر اقتصادی و اجتماعی رشد یافته تر باشد، خطر برخورد خلقهای ساکن یک کشور کمتر می‍شود.

اين که نازيها طلاهای خود را در سويس ذخيره کرده بودند، موضوع پنهانی نيست. اما تا کنون روشن نبود که بعد از جنگ، اين پولها چگونه از سويس خارج شده و به بنگاههای توليدی آلمانی "بازگردانده شدند". اکنون آشکار شده است که بخشی از ثروتهای غارت شده توسط نازيها، از طريق مثلث زوريخ/ بوئنوس آيرس/ اشتوتگارت شستشو داده شده و در مجرای توليدی اقتصاد بعد از جنگ آلمان جذب شده است. اين کار به رهبری لودويگ اِرهارد، وزير اقتصاد وقت و صدراعظم بعدی آلمان، و از جمله به دست شرکت دايملر بنزانجام شد.

به این ترتیب افسانه‌ای در مورد رویارویی پرداخته می‌شود: «دیگران» همچون گروه همگنی جلوه داده می‌شوند، کل این گروه به وسیله تمایلات افراطی شناسانده می‌گردد. از این طریق، به این هدف قانونیت بخشیده می‌شود که «خودیها» باید متحد و آماده نبرد باشند زیرا «دیگران» در هر حال متحد و آماده‌اند. بوسیله این گونه استدلال‌هاست که می‌توان بدون محدودیت زمانی و مکانی به جنگ علیه ترور پرداخت.

کمکهای غرب به منطقه‌هایی که ثبات خود را از دست داده‌اند، در بسیاری از موردها بصورت تقویت ارتشها و پلیس صورت می‌گیرد. به این ترتیب، از سالها پیش، در درجه اول ایالات متحد آمریکا و انگلستان و فرانسه، در کشورهای آفریقایی، جنوب شرقی آسیا و آمریکای لاتین در کار آموزش و مشاوره و مسلح کردن ارتشهای محلی شرکت دارند. کشورهای غربی که در دوران جنگ سرد این فعالیتها را با استدلال «جلوگیری از نفوذ کمونیسم» توجیه می‍کردند، اکنون دلیل دیگری عنوان می‌کنند که عبارت است از «مبارزه با تروریسم»، «جلوگیری از تجارت مواد مخدر» و یا بصراحت، «استحکام قوای دولتی محلی».

اروپای کهن قصد ندارد به «نيروی صلح» بدل شود، بلکه مي‍خواهد به خواسته‌های اقتصادی و نظامی خود دست يابد. ساختار اساسی هر دو يکسان است: هر دو در نظر دارند، در مناطق در حال توسعه جهان به جنگ بپردازند. دولت آلمان در کنار دولت فرانسه دست اندرکار اصلی تشکيل قدرت نظامی اتحاديه اروپا در برابر ايالات متحد است. اين دولت مثل هميشه همه راه‌ها را برای خود باز مي‍گذارد و مي‍خواهد در صورت لزوم از همه امکانات بهره برداری کند، اعم از اتحاديه اروپا، ناتو، عمليات در چارچوب سازمان ملل متحد، اتحادهای موقتی برای مقاصد معين و يا اعزام نيرو به تنهايی.

در منطقه‌هایی که دارای منابع غنی مواد اولیه هستند، نه تنها همانطور که گفته شد، خطر بروز جنگ داخلی بیشتر است، بلکه این عامل اغلب زمینه طولانی شدن درگیریها را نیز فراهم می‍‍کند. در بسیاری از منطقه‌ها، طرفین نبرد تلاش می‍کنند هزینه‌های نظامی خود را با فروش منابع مواد اولیه در بازارهای (سیاه) جهانی تأمین کنند.

ایالات متحد با برنامه تضمین و گسترش نظام نولیبرالی که مبتنی بر عملیات نظامی است، نوعی از وظایف خدماتی را در قبال علایق سرمایه‌داری بقیه دنیای غرب نیز برعهده می‌گیرد. به همین دلیل، نظریه «امپریالیسم لیبرال» طرفداران بانفوذی در اروپا می‌یابد

اما واکنش‌های مردم پس از زلزله بم نشان می‌دهد که این بار جامعه ایران – که از کارشناسان برجسته‌ای برخوردار است و میلیونها جوانش با علم و مظاهر تمدن مدرن سر و کار دارند- براحتی تن به استدلال‌های قضا و قدری نداده و علیرغم شرایط خفقان و سرکوب حاکم، دست از طرح پرسش‌های مؤاخذه‌گرانه درباره علت‌های زمینی این زلزله نمی‌کشند.

در واقع، اکثريت مردم از تغييرات ارتش و مأموريتهای جنگی آلمان حمايت نمي‍کنند، بلکه آنها را منفعلانه می‌پذيرند. به وضوح مشاهده مي‍شود که طرح جنگ پيشگيرانه از ديد کل جامعه (از لحاظ سياسی و حقوقی) هنوز قابل اجرا نبوده است. اما تأکيد در اين جمله بر روی واژه «هنوز» است. دولت آلمان سياست دوگانه خود را همچنان تعقيب مي‍کند: از سويی خود را به عنوان نيروی صلح جلوه مي‍دهد و از سوی ديگر قدرت نظامی اتحاديه اروپا را تقويت و ارتش آلمان را تبديل به ارتشی برای مداخله نظامی و آماده بسيج مي‍کند. اما اين تحولات و عملکرد دولت آلمان در نهايت به ناآراميهايی در جامعه خواهند انجاميد.

هر چه سیاست خارجی ایالات متحد امپراتور مآبانه تر شود، آن بخش از منافع آمریکا نیز که باید به کمک نیروی نظامی حفظ شوند، افزایش خواهند یافت. این روند به درگیری های متعددی منجر می شود. اما این تنها نتیجه آن نیست، زیرا سرمایه گذاری بی تناسب در بخش نظامی، نارسایی منابع را به دنبال دارد و این نارسایی آمریکا را به گسترش بیشتر همان سیاست ها وادار خواهد کرد.