پرسش و پاسخ پیرامون سری کتاب های آموزشی
„ما با كمك تصویر ها با الفبا آشنا می شویم“
گزارش جلسه پرسش و پاسخ با آقای حسین الهی

27.12.2005

هردوت تاریخ نگار یونانی در جایی گفته است كه ایرانیان برای دستیابی به راه حلی درست برای هر مشگل اجتماعی،  جلسات گفتگو برگزار می كرده اند. این رسم نیكو متاسفانه طی قرون و اعصار با تسلط حاكمانی كه از بحث و گفتگو میان شهروندان هراس داشتند از میان رفته است و به جای آن رسم كوبیدن و از میان برداشتن یكدیگر جانشین گردیده است.

H_Ketab_2

نگرش: با حضور گروه کوچکی از علاقمندان به امر آموزش و پرورش گفت و شنودی با آقای حسین الهی درباره کار سترگ ایشان یعنی سری كتاب های كمك آموزشی با عنوان  „ما با كمك تصویر ها با الفبا آشنا می شویم“ برگزار گردید. در این نشست پرسش های گوناگونی از سوی حاضران مطرح شد كه ما ضمن سپاس از آقای الهی متن آنها را همراه با پاسخ ایشان جهت اطلاع علاقمندان منتشر می كنیم.

    الهی: پیشنهاد گفتگو در باره كتاب الفبا را كه شنیدم، خوشحال شدم كه بالاخره كسانی یافت شدندكه به موضوع آموزش و پرورش علاقمند می باشند و مایلند در باره این كتاب و كتاب های دیگر سخنی بگویند و پاسخی بشنوند. زیرا تا كسانی پیدا نشوند كه چیزی بگویند، توضیحی نیز در کار نخواهد بود. هر پدید آرندی (مولف) امر را بر این خواهد گذاشت که گویا کسی مشگلی با نوع کار و شیوه توضیح موضوع در کار او ندارد و درنتیجه كار او نیز بهبود نخواهد یافت.

   بررسی و نقد و انتقاد را بشر پیشرفته به همین جهت ابداع  كرده است و برای آن این همه اعتبار قایل است زیرا بهبود بخش و روشن كننده راه است. هردوت تاریخ نگار یونانی در جایی گفته است كه ایرانیان برای دستیابی به راه حلی درست برای هر مشگل اجتماعی،  جلسات گفتگو برگزار می كرده اند. این رسم نیكو متاسفانه طی قرون و اعصار با تسلط حاكمانی كه از بحث و گفتگو میان شهروندان هراس داشتند از میان رفته است و به جای آن رسم كوبیدن و از میان برداشتن یكدیگر جانشین گردیده است.

   در دوران معاصر حق جمع شدن برای بیش از دو نفر هم باب مذاق رژیم پهلوی نبود چه بماند، حق جمع شدن برای جمعی به بزرگی جمع امروز ما.

   اگر سخن هردوت صحیح منتقل شده باشد، می توان گفت كه اصولا „شور و مشورت جمعی“ و شكل مدرن آن “ مجالس كنونی“ از ابداعات ایرانیان درپیش از دو هزار سال قبل می باشد. ابداعی كه برخلاف دیگران ایرانیان خود از آن امروزه بسیار دور افتاده اند.

   پرسش: چه باید كرد؟ تا این روش پسندیده برای شناخت  و حل مشگلات جامعه دوباره پا بگیرد؟

   الهی: به نظر اینجانب بایستی همین طور از حلقه های كوچك آغازكرد و حاصل آنرا به جامعه بازتاب داد تا به روش عادی و عمومی در جامعه تبدیل شود. تجربه به ما نشان داده است كه جمع های بزرگ معمولا بی حاصل اند و این بی حاصلی علل گوناگونی دارد که اکثرا حاصل استبداد دوهزار ساله حاکم بر کشور و منطقه می باشند. عدم وجود آموزش و تجربه عملی را نیز باید به آن افزود.

   پرسش: آقای الهی صفحه های كتاب كمی شلوغ به نظر می رسند. آیا هنگام طراحی كتاب به این امر توجه نداشتید و یا اینكه علت دیگری در كار بوده است؟ نمی شد تعداد واژه ها در هر صفحه را كمتر انتخاب می كردید؟

   پاسخ: بله پرسش بجایی را مطرح كردید! این شلوغی دو علت متفاوت دارد.

   یكم –  علت اقتصادی: كه من به آن بطور مختصر در صفحه شش كتاب اشاره كرده ام.

   دوم – علت شكل تولید: من كتاب را آنچنان كه رسم كتاب های پیش دبستانی می باشد طوری طراحی كرده بودم كه در پایان پروسه تولید بجای صفحه های كامل كتاب ، برگچه هایی با ابعاد یك حرف و یك واژه بدست آیند. باین صورت كه قرار بود این كتاب  روی مقوای نازك بصورت ورقه های مقوایی آ – 4 منتشر شود. طوری كه بتوان آن ورقه های مقوایی را در خانه با كوچكترین حركت خرد كرد و به برگچه های الفبایی تبدیل كرد.

   اما چاپ 100 صفحه روی مقوا اولا بسیار گران تمام می شد و ثانیا هزینه حمل نقل آن سر به فلك می زد زیرا وزنی معادل حد اقل پنج كیلو می شد و شما می دانید كه هزینه پست آن در داخل كشور و نیز به خارج چقدر می شود. چنین كتاب كمك آموزشی گران تمام شده را چه كسی می خرید؟ فقط آنان كه دستشان درست و حسابی به دهانشان می رسد. اكنون همین كتاب ارزان را نیز برخی پس از افزودن هزینه پست در اروپا برای خریدن اش مشگل دارند.

   بنابراین بایستی راه حلی میانه در پیش گرفته می شد. بهمین جهت قرار شد كه ناشر بجای بلوك های مقوایی از كاغذ خوب و ضخیم استفاده كند. خوشبختانه ناشر كارش را بسیار خوب انجام داده است.

   همانگونه كه در پیشگفتار كتاب در صفحه هفت ذكر شده است بایستی صفحه های كتاب بریده و خرد شوند. در آن صورت دیگر شلوغی معنا ندارد.  شما مجموعه ایی از برگچه های حامل تصویر و واژه و علامت های الفبایی در اختیار دارید كه درون یك جعبه مقوایی كوچك می ریزید و با كمك آنها به كودكانتان الفبا را می آموزید.

   پرسش : چرا  این قسمت از كار  را ناشر خودش انجام نداد؟ در آن صورت می توانست كتاب را بصورت یك بازی كمك آموزشی توزیع كند؟

   پاسخ: البته كه می شد. اما گران در می آمد. قصد ما از انتشار كتاب به این صورت ایجاد امكان ارزان برای همه بود.

   ببینید! وقتی خانواده بخشی از كار تولید كالای خریداری شده را خودش انجام دهد، هزینه تولید كاهش خواهد یافت. در نمونه كار ما هزینه برش و هزینه بسته بندی و كارتن و غیرو به هزینه تمام شده اضافه می گردید كه آنرا غیر قابل خرید از جانب اقشار وسیع می كرد و كتاب به كالایی لوكس تبدیل می شد. این خلاف قصد من از تالیف آن كتاب بود. هزینه ارسال پستی آن نیز سر به فلك می زد.

   پرسش : هزینه را خریداران متقبل می شدند،  در عوض كالای تولید شده زیباتر به خریداران عرضه می شد.

   پاسخ: حق با شماست! اما درست به همین دلیل ما از تولید كالایی كه فقط گروه كوچكی امكان خرید و بهره گیری از آن را می داشتند،  خودداری كردیم. این كتاب یك ابزار كمك آموزشی است و باید در دسترس همگان قرار گیرد و امكان تهیه آن برای همگان فراهم آید.  ایجاد هر نوع امكان خود آموزی بایستی با توجه به امكانات مالی اكثریت مردم جامعه ما تنظیم گردد  و بوجود آورده شود.

   تولید كننده كتاب های كمك آموزشی نیز بایستی با توجه به شرایط اقتصادی اكثریت مردم جامعه،  بویژه با توجه به وضعیت اقتصادی خانواده های پر فرزند به عامل اقتصادی بیش از عامل زیبایی شناسانه تكیه كند،  تا كالای او قابل خرید و استفاده بوسیله وسیع ترین قشرها و طبقات گردد. امكان خود آموزی باید در دسترس همه گروه های سنی قرار گیرد.

   كتاب ارایه شده به نظر اینجانب دارای این مزیت می باشد و می تواند مورد استفاده گروه های سنی گوناگون قرار گیرد.

   پرسش: كتاب برای آموزش چه گروه هایی می تواند بكار گرفته شود؟

   پاسخ: پرسش بسیار جالبی را مطرح كردید.  تا معلوم نباشد كه كتاب به چه كسانی می تواند كمك كند،  كار برد آن نیز در آموزش نامشخص باقی می ماند. چنین پرسشی را باید در باره هر نوع كتابی مطرح كرد.

   واژه نامه مصور آموزش مقدماتی الفبا اصولا  كتاب درسی نیست بلكه كتاب كمك آموزشی می باشد. قصد ما از انتشار این كتاب نه سود جویی بوده است و نه قصد بیكار كردن مربیان را داشته ایم. هدف از نشر این كتاب در دسترس قرار دادن امكان آشنایی و فراگیری الفبای هر سه زبان از طریق خود آموزی در خانواده ها می باشد و نه ایجاد امكان آموزش سیستماتیك و كلاسیك كه در دبستان بكار گرفته می شود! 

   كودكان پیش دبستانی با مراجعه به تصاویر فقط با تصویر صوتی آنها كه از سوی والدین تلفظ می شود، آشنا می شوند و شكل و شمایل حروف را كم كم بخاطر می سپارند. نوجوانان یك قدم پیشتر می روند و با حروف نیز خود را آشنا می سازند.

   پرسش: چرا واژه های سه گانه در این كتاب زیر هم نیامده اند؟ و باید به بخش های جداگانه مراجعه كرد؟

   پاسخ: قرار دادن واژه ها در زیر هم برای كودكان پیش دبستانی زود است. زیرا آنها با نشانه های خطی آشنا نمی باشند. در آغاز كار، آموزش بایستی تك زبانه انجام گیرد.  شما به كودك سه ساله اتان می توانید یك تصویر را نشان دهید و آنرا نام ببرید! بیش از این از كودك اتان نمی توانید انتظار داشته باشید.

   در كشور های پیشرفته صنعتی برای این گروه از كودكان واژه نامه های تك زبانه ای با 20 تا 50 واژه تولید می كنند كه در هر صفحه اش سه یا پنج واژه و تصویر موجود است. كودكان اینان تا ورود به دبستان چندین واژه نامه را برای آموزش در دسترس دارند. چه در خانه و چه در كتابخانه هایشان و چه در كودكستان هایشان.

   برای مردم ما این امكانات فراهم نمی باشند و ما راه طولانی در پیش داریم به همین جهت كتابی كه پیش رویتان است گروه وسیع تری را از نظر میزان سنی در بر می گیرد. از این طریق خانواده ها بجای چند كتاب یك كتاب را خواهند خرید و باقی امكان مالی محدود خود را برای خرید كتاب های دیگر ذخیره و مصرف خواهند كرد.  فقط به خانواده های مقیم اروپا فكر نكنید و همینطور به خانواده های مرفه داخل كشور.

   این كتاب از سه كتاب (بعبارتی  6 كتاب مجزا ) تشكیل شده است كه هر بخش مجزای آن برای آموزش پیش دبستانی مفید می باشد. كتاب 100 صفحه ای مورد بحث همانطور كه گفتید، از چهار بخش متفاوت تشكیل شده است. این تقسیم بندی با هدف های زیر انجام گرفته است و امكانات زیر را شامل می گردد:

   1 – كتاب اول :

   بخش فارسی (30 ص) + بخش بازی با حروف بزبان فارسی (2  ص) + بخش واژه های مركب (12 ص) + نمایه فارسی (2ص) ،  رویهم =  48 ص 

   این بخش برای نوآموزانی ( كودك و یا بزرگسال) كه با الفبای زبان فارسی آشنا نمی باشند مفید است. كه پس از آشنایی مقدماتی می توان آنها را برش داد و با كودكان بازی كرد.

   2- كتاب دوم :

    بخش انگلیسی(30 ص) + بخش بازی با حروف بزبان انگلیسی (2ص)+ بخش واژه های مركب(12ص) + نمایه انگلیسی (2ص)، رویهم = 48 ص

   این بخش برای نوآموزانی ( كودك و یا بزرگسال) كه با الفبای زبان انگلیسی آشنا نمی باشند مفید است. كه پس از آشنایی مقدماتی می توان آنها را برش داد و با كودكان بازی كرد.

   3 – كتاب سوم :

   بخش آلمانی (30ص) + بخش بازی با حروف بزبان آلمانی (2ص) + بخش واژه های مركب (12ص) + نمایه آلمانی (2ص) ،  رویهم = 48 ص

   این بخش برای نوآموزانی ( كودك و یا بزرگسال) كه با الفبای زبان آلمانی آشنا نمی باشند مفید است. كه پس از آشنایی مقدماتی می توان آنها را برش داد و با كودكان بازی كرد.

   همانطوری كه توضیح دادم هر سه گروه نوآموزان ایرانی چه آنها كه در محیط فارسی زبان زندگی می كنند و چه آنها كه در محیط انگلیسی زبان هستند و چه آنها كه در محیط آلمانی زبان زندگی می كنند می توانند برای آغاز آموزش تك زبانی،  این كتاب را بكار گیرند.

   هر كودك بسته به علاقه والدینش می تواند زبان دومی را برای خود انتخاب كند و با آن زبان هم بصورت تك زبانی آشنا شود.

   هر كودك می تواند بسته به علاقه والدینش زبان سومی را نیز برای آشنایی انتخاب كند و بصورت تك زبانی با آن به كمك تصویر ها آشنا شود. برای هر سه كتاب تك زبانی خانواده ها فقط یك هزینه را متحمل می شوند.

   اما موضوع امكانات كتاب به اینجا ختم نمی شود.

   كودكانی كه با واژه ها بصورت تك زبانی آشنا شده اند به مرور زمان آنها را كنار یكدیگر قرار داده و بر هم انطباق خواهند داد و ابتدا دو زبانی را تمرین خواهند كرد و در صورت ادامه بازی و آموزش با زبان سوم نیز آشنا خواهند شد.

   توجه داشته باشید كه آشنایی با واژه های یك زبان،  با سخن گفتن و خواندن و نوشتن به یك زبان فرق دارد. تا این مرحله فقط آشنایی انجام خواهد گرفت و در مرحله بعدی هر دو بخش به یك كتاب دو زبانه تبدیل خواهد شد.

   4- كتاب چهارم :  فارسی – انگلیسی 96 ص

   5- كتاب پنجم :  فارسی –  آلمانی 96 ص

   6- كتاب ششم: انگلیسی- آلمانی 96 ص

   البته شرط بهره گیری كامل از امكانات این كتاب،  آشنایی والدین و یا مربیان به هر سه زبان می باشد. اما بسته به میزان سواد و آشنایی خانواده ها و مربیان آموزشی،  كتابی در دسترس آنان قرار گرفته كه با كمك آن می توانند كودكان خود را با هر سه زبان متناسب با آشنایی های خود آشنا سازند.

   پرسش: اینطور كه شما توضیح دادید ،  اگر این كتاب جدا جدا منتشر می گردید بایستی بیش از 430 صفحه، بدون اضافات و توضیحات بكار می رفت تا از آن 6 كتاب مجزا تولید شود. این كه یك كار اقتصادی نبوده است.

   پاسخ: بله همین طور است. قرار نبوده است كه كار اقتصادی باشد! قرار بود كار فرهنگی و آموزشی باشد.

   پرسش: آیا كتاب برای استفاده در كودكستان های داخل كشور  و یا كلاس های آموزش الفبا به كودكان ایرانی مقیم خارج هم می تواند بكار گرفته شود؟

   پاسخ: بله ! بدون تردید. آموزش پیش دبستانی در خانه با كمك والدین،  با آموزش پیش دبستانی در كودكستان به همراه مربی آموزش دیده با هم فرق دارند،  اگر چه در برخی موارد وجه مشتركی نیز دارند.

   مربیان صدای نشانه ها را نیز به كودكان منتقل می كنند. در حالیكه والدین عموما در انتقال اینبخش ویژه كار در آموزش زبان دچار مشگل می شوند. آشنایی با صداها بعدا در آموزش سیستماتیك دبستانی انجام خواهد گرفت. اما این به آن معنا نیست كه شما به كودك اتان بگویید زبان و گوشش را ببندد و با هیچ واژه ای خود را آشنا نسازد و منتظر آموزش سیستماتیك دبستانی شود.

   طبیعی است كه كتاب برش خورده – در حقیقت برگچه های الفبایی مصور – در همه این كلاس ها نیز قابل استفاده می باشد. با این تفاوت كه بجای والدین مربیان سرپرستی بازی و آموزش را به عهده دارند و بجای یك كودك چند كودك هم زمان به فراگیری همراه بازی می پردازند.

   پرسش: این توضیحات را خواننده از دو صفحه آغازین كتاب نمی تواند بیرون كشد،  چرا این توضیحات را در آنجا نداده اید؟

   پاسخ: حق كاملا با شماست. متاسفانه من هنگام نگارش توضیح برای استفاده از كتاب ،  در مصرف كاغذ خست به خرج دادم و كاغذ كمتری بكار بردم تا كتاب ها ارزان بدست خانواده ها برسند. بعدها به این امر پی بردم و متنی را جداگانه در چهار صفحه تنظیم كردم و برای ناشر ارسال كردم كه اكنون همراه كتاب توزیع می گردد.

   در كتاب 1-3 كه اكنون منتظر اجازه نشر می باشد و واژه نامه ای است  فارسی – انگلیسی  كه برای استفاده نوآموزانی تالیف گردیده كه با یك زبان آشنا می باشند،  این توضیح همراه با تصویر بداخل كتاب منتقل شده است. كتاب نامبرده دارای دو ضمیمه حرفنویسی و آوا نویسی برای هر واژه و در هر بخش می باشد. در آنجا نیز شما ظاهرا با كمی شلوغی مواجه می شوید اما مجموعه اطلاعاتی كه در دسترس فراگیرندگان و آموزندگان قرار داده شده است، امكان خود آموزی را برای همه گروه های سنی تضمین می كند و نباید از آن جا خورد. زیرا در یك كتاب هر دو روش حرفنویسی و آوانویسی به نو آموزان نشان داده می شود.

   پرسش: چرا كتاب را به شش قسمت نكردید؟ در آن صورت نشر كتاب ها سود آور تر بود. قیمت كتاب ارایه شده فعلی نیز در مقایسه با كتاب های سیاه و سفید و فقط متن بسیار ارزانتر نرخ گذاری شده است.

   با توجه به اینكه كتاب رنگی هزینه تولیدش تقریبا بیش از چهار تا پنج برابر كتاب های سیاه و سفید و فقط متن می باشد؟ این اختلاف در هزینه تولید چگونه تامین شده است تا ناشر ورشكسته نشود؟

   پاسخ: بله حق با شماست! این پرسشی است كه دایما مطرح می شود. برخی از روی حسن نیت می پندارند كه ما بدلیل ندانم كاری،  كتاب ها را ارزان منتشر كرده ایم. من در جای دیگری نیز به این نكته اشاره كرده ام كه هدف از نشر كتاب ها سود جویی نیست. كتاب ها تا كنون غیر انتفاعی منتشر شده اند تا به كودكان و نو جوانان مناطق محروم كشور كمك كنند.

   اگر تجارتی و فقط از نقطه نظر اقتصادی و گردش پول عمل می شد بایستی كتاب چند تكه می شد،  خریداران سه  تا شش برابر هزینه خرید را متحمل می شدند. از سوی دیگر همانطوریكه شما بدرستی متوجه شده اید،  این كتاب ها بسیار ارزانتر از كتاب های ساده فقط متن با همین تعداد صفحه به بازار عرضه شده اند.

   علتش آنست كه هدف از انتشار سود آوری نبوده است و اینجانب از حق التایف خود بنفع كودكان ایران گذشته ام و مقداری از هزینه های تولید را نیز بنیاد فرهنگی -آموزشی روزبه بعهده گرفته است. شخصا مایل بودم یكبار كتابی ساده و همه جانبه بدست كودكان كشورم بدهم. چیزی كه در كودكی خودم هرگز در دسترس كودكان ایران نبود. اگر چه سردمداران آن رژیم همه خود در آمریكا و اروپا تحصیل كرده بودند و می دانستند كه كشور ما به چنین ابزاری برای گسترش آموزش نیازمند است اما هیچ كوششی در راه گسترش آموزش انجام نمی گرفت.

   تصورش را  بكنید كه با پول حق دلالی محمد رضا پهلوی  و ژنرال طوفانیان ( مامور اسلحه بخر او) از شركت های اسلحه سازی آمریكا و اروپا چه تعداد از این نوع كتاب ها می شد به جامعه ایران عرضه كرد؟ نسل ما كه كتاب های درسی مناسبی هم نداشت چه بماند به كمك درسی؟

   پرسش: چرا كتاب در قطع آ – 4 منتشر نشده است؟ آیا مشگل مالی در بین بوده است و یا عدم دسترسی به كاغذ؟ و یا هردو؟

   پاسخ: هردو! هزینه تولید با قطع آ – 4 تقریبا دو برابر می شد. از مرحله معرفی كتاب تا كسب اجازه چاپ از اداره نظارت بر نشر، و دریافت كاغذ و فیلم و زینك و جوهر چاپ و سپس مرحله كسب اجازه توزیع كتاب چاپ شده ، مدت زمان طولانی سپری می شود، راكد ماندن سرمایه نشر مانع اتخاذ تصمیم برای چاپ با قطع آ – 4 می شود.

   این مشگلی است كه ما از 80 سال قبل تا به امروز داریم. نفعش تنها به جیب تولید كنندگان خارجی می رود. این نظارت بر امر تولید کتاب را آنهایی اختراع کردند و به کشورهای جهان سوم رسوخ دادند که مایل نبودند جهان سومی ها به سطح علمی آنان دست یابند.

   آنها از طریق دست های دراز و ناپیدای خود با اعمال نظارت و سانسور مانع رشد علمی کشور های جهان سوم و بویژه کشورهای خاور میانه شده اند تا آنان مجبور شوند که فقط از طریق فروش منابع زیر زمینی از جمله نفت زندگی کنند.  این پروسه در کشور ما با ساختن کارخانه قند کهریزک آغاز شد و همچنان ادامه دارد. از آن زمان بود که ممانعت غیر مستقیم از فراگیری علم و کاربست آن در  فرایند تولید آغاز گشت و باعث شد تا ما طی دهه های بعد نیز نتوانیم یاد بگیریم که چگونه همه چیز را خودمان تولید کنیم. تنها ابزار مهم آنها نیز ممانعت از گسترش علم و فن در جامعه از طریق نشر کتاب و نشریه بود.

   پرسش: برخی از ایرانیان مدعی آنند كه آموزش چند زبان درست و اصولی نمی باشد. می خواستم نظر شما را كه چنین كتابی را حتما با آگاهی منتشر كرده اید، بدانم.  چه پاسخی برای این گروه دارید؟ از نظر شما حق با چه كسی است؟

   پاسخ: آموزش زبان ها به كودكان از 2 – 3 سالگی آغاز می شود و آنان تا 12 سالگی توانایی آموختن تا 5 زبان را بطور هم زمان دارند. از این سال به بعد آموزش زبان ها كم كم متكی به گرامر می شود و كار آموزش را محدودتر می سازد،  زیرا منطق در سیستم فكر و عمل انسان كم كم در جای نخست قرار می گیرد.

   پیشرفتگان در جهان و آنان كه به طبقه نخبگان این جوامع تعلق دارند،  كودكان خود را از همان دوران طفولیت چند زبانه بار می آورند و این رسم چند صد ساله در این كشورها دارد و آنرا درست و اصولی می دانند و به همین جهت جوانان آنان در بیست و چهار سالگی تا بیست و شش سالگی دارای درجه دكترا می شوند و در پست های مدیریت صنعتی و كشوری قرار می گیرند. اما نوبت به طبقات پایین آن جوامع و مردم كشورهای رشد نیافته كه می رسد،  آموزش زبان ها فقط به یك و یا دو زبان محدود می شود و اضافه تر از آن نادرست و غیر اصولی نامیده می شود.

   به نظر من پشت این تفكر یك اصل نژادپرستانه و طبقاتی خوابیده است كه برخی از تحصیل كردگان جهان سومی بدون آنكه به كنه آن پی ببرند،  آنرا تكرار می كنند تا این باور خود را كه ناشی از تسلیم شان است در میان مردم نیز جا بیاندازند و ثابت كنند كه جهان سومی ها و فرزندان طبقات پایین ناتوان ترند. برای این كه این سخن نابخردانه را جا بیاندازند و بانیان اصلی این تفكر نژادپرستانه و طبقاتی را نیز از زیر ضربه رها سازند،  هركجا كه در محل تصمیم گیری قرار می گیرند، با طرح و تكرار این نظرات و پا فشاری بر ناتوانی جهان سومی ها و طبقات پایین جامعه، مانع درخواست حق آنان در آموزش و ایجاد امكانات گسترده تر می شوند؛ برخی آگاهانه و برخی نا آگاهانه.

   پیشرفتگان این جهان فرزندان خود را چند زبانه بار می آورند، اما برای جهان سومی ها این را زیاد می دانند و استدلاشان هم آنست كه آنها ظرفیت ندارند. بعنوان نمونه : كودكان ایرانی مقیم اروپا همه سه زبانه تحصیل می كنند! آنگاه كه نوبت به كودكان داخل كشور می رسد، برخی یافت می شوند تا ادعا كنند „درست و اصولی نیست“ اینان در مكتب پوپر تربیت شده اند، كه در آستانه مرگش گفت:  „جهان سومی ها زود از مدرسه بیرون آمدند، ما جهان اولی ها باید أینها را همچنان در كودكستان هایمان تحت نظارت و قیمومیت قرار دهیم، آنها را باید به كودكستان ها باز گرداند.“

   پرسش: آیا فرقی میان خود آموزی و آموزش سیستماتیك وجود دارد؟ چگونه می توان از اولی به دومی دست یافت؟

   پاسخ: بله  میان آموزش برانگیزنده متكی بر خود آموزی و آموزش سیستماتیك زبان فرق اساسی وجود دارد.

   در خود آموزی آموخته های شما در محدوده كتاب هایی می ماند كه در باره موضوع معینی می خوانید. در حالیكه در آموزش سیستماتیك آموخته های شما در محدوده كتاب های درسی بعلاوه  گفته ها و تجربیات آموزشی مربی حاضر در سر كلاس خواهد بود.

از طریق خود آموزی شما خود را با موضوعی آشنا می سازید اما برای عمیق تر كردن و قابل فهم كردن موضوع برای خود یا باید به كتاب های گوناگون دیگری نیز  رجوع كنید و یا باید در سر كلاس درس حضور یابید و از ریزه كاری ها در آن عرصه آگاه شوید.

   پرسش: شما در كتاب الفبای خود نام حروف الفبای فارسی  را با خط لاتینی نشان داده اید، برخی معتقدند كه در كتاب های پیش دبستانی نباید با نام حروف آغاز كرد و باید بر روی صدا ها تكیه داشت. اگر ممكن است كمی روی این موضوع توضیح بدهید؟

   پاسخ: همانطور كه متوجه شده اید نام حروف با خط لاتینی ذكر شده اند. این امكان بایستی به كمك والدینی بیاید كه نام حروف را نمی دانند اما با خط لاتینی آشنایند. تا تلفظ صحیح نام حروف را به كودكان خود بیاموزند. البته شرط استفاده از آن داشتن حداقل سواد و آشنایی با خط لاتینی می باشد. والا والدین بیسواد خود نیز مانند كودكان پیش دبستانی با این علامت ها برخورد خواهند كرد.

   اصولا هر حرفی از الفبای هر زبان یك نام دارد و یك صدا. نام بخشی از صدا را در بر می گیرد و یا بلعكس صدا بخشی از نام حرف الفبایی است. بنابراین بایستی هم نام حرف را به كودكان و بزرگسالان نو آموز شناساند و هم صدایش را. نو آموزان (بزرگسال و یا كودك) ابتدا نام نشانه ها را فرا می گیرند، و سپس با صدای آن آشنا می شوند كه موضوعی ویژه كاری تر (تخصصی تر)  است.

   * –  آموزش نام نشانه های الفبایی كار همه كس می باشد،  از پدرو مادر گرفته تا دوست و مربی و در و همسایه.

   * –  آموزش صدا ها كار مربیان آموزشی است كه آنرا در دوره آموزش سیستماتیك الفبا در دبستان و متكی بر دستگاه صوت شناسی به كودكان منتقل می كنند.

به همین جهت میان كتاب كمك آموزشی و كتاب آموزش سیستماتیك نیز فرق اساسی وجود دارد. اولی به مربی نیاز ندارد و دومی به مربی نیاز دارد.

    „ما با الفبا آشنا می شویم كتابی كمك آموزشی است و نه كتاب آموزش سیستماتیك كه از طرف وزارت آموزش و پرورش كشور و متكی بر سیاست های آموزشی و ایدیولوژیك تهیه می شود. تا همه نو آموزان به یكسان تحت آموزش دولتی و ایدیولوژیك قرار گیرند و در آنها اصولا هیچ نشانه ایی برای انتقال نام و صدا پیش بینی نمی شود، زیرا از همان دوران تالیف مشخص است كه یك مربی آموزشی آنرا آموزش خواهد داد.

   با كمك كتاب های كمك آموزشی كودكان ابتدا با نام نشانه های الفبایی آشنا می شوند و این آشنایی به كمك والدین و با همراهی كتاب های كمك آموزشی آسانتر انجام می گیرد. زیرا تصویر ها كودكان را به فراگیری بر می انگیزند. شادی و رضای باطنی حاصل از توانایی نام بردن این نشانه ها كودكان را به فراگیری بیشتر سوق می دهد. این آموزش بسته به میزان علاقه والدین در دوره پیش  از دبستان انجام می گیرد.

   توجه داشته باشید كه كودكان و نوجوانانی كه با خط عربی آشنایی ندارند همچنان در سطح پیش دبستانی قرار دارند و كودكان و نوجوانان و حتا بزرگسالانی كه با علامت های خط لاتینی آشنایی ندارند نیز در همان سطح پیش دبستانی هستند.

   ( شما حتما می دانید كه اكابر یان نیز به مانند كودكان كودكستانی و پیش دبستانی بایستی الفبا را همراه آواز فرا بگیرند).

   پرسش: آیا برای نوجوانان و جوانان ایرانی مقیم خارج كه با حروف الفبای لاتینی آشنا شده اند و مایلند با الفبای زبان فارسی نیز خود را آشنا سازند كتابی در دستور كارتان دارید؟

   پاسخ: پرسش بجایی را مطرح ساختید! این گروه كه كمی پیشرفته تر است؛ هم از نظر سنی و هم از نظر آشنایی با نگارش و نوشتار،  به كتاب های نوع دیگری نیاز دارد. برای آموزش نو آموزانی كه با الفبای یك زبان آشنا شده اند كتاب های كمك آموزشی دیگری لازم است تا دانسته های آنان را بكار گیرد و تقویت كند.

   در كتاب های سه گانه:  1- فارسی – انگلیسی  2-  فارسی – آلمانی  3 – فارسی – عربی كه به ترتیب آماده چاپ می شوند،  تا حدی با افزودن آوانویسی و حرف نویسی چنین امكانی را برای هریك از سه گروه نو آموزانی كه با یكی از زبان های چهار گانه فارسی،  انگلیسی،  آلمانی و عربی آشنایند،  فراهم آورده ام.

   طبیعی است كه چنین كتابی برای آن گروه از كودكان كه هنوز با خط عربی برای زبان فارسی  و خط لاتینی آشنایی ندارند تقریبا غیر قابل استفاده خواهد بود،  مگر آنكه مربیان و والدین به كمك آنان بیایند. اگر چه كتاب ها عنوان كودكان و نوجوانان را دارند،  درحقیقت كتاب هایی كمك آموزشی برای همه نو آموزان با گروه های سنی گوناگون می باشند.

با انتشار این گروه سه جلدی، همه انواع كتاب های لازم برای آموزش الفبا كه برای این مجموعه كمك اموزشی پیش بینی شده اند در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت. امید كه مفید واقع شوند.

No Comments

Comments are closed.

Share