-

سرقت ثروت عمومی جهت حمایت از سرمایه خصوصی احتمالا هیچگاه قبلا در این مقیاس دیده نشده است. یک طبقه کارگر متشکل وسیاسی شده و قادر به واکنش علیه آن دزدی و انتخاب دوباره سازی جامعه ، که نیازهای مساوات طلبانه و واقعی جامعه را در نظر گیرد آن چیزی است که در حال حاضر مورد آرزوست.

سیستم ولایت فقیهی ممکن است که در این مرحله آنطور که آقای احمد خاتمی واعظ نماز جمعه تهران توصیه می کند با کاربست روش های بیرحمانه موفق به خاموش ساختن اعتراضات مردم شود، ولی نظام ترس و وحشت به گواهی تاریخ فاقد دورنما است. دهان را می توان به ضرب گلوله و چماق بست، ولی جلوی پرواز اندیشه را نمی توان با این ابزار گرفت.

روند انباشتی با نتيجه رکودگرايانه تا چه مدت می تواند دوام يابد؟ آيا روزی بايد راه را به روی يک بحران واقعی جهانی گشود که در آن کانون زلزله آن سيستم مالی اما بی ترديد بدون بازارهای بورس خواهد بود؟ آيا به چيزی شبيه 1929 اما با قدرتی مطابق با فربه شدن مالی پايان سال 90 روبروييم؟ آيا حدومرزهای شيوه بازتوليد و شايد سيستم سرمايه داری چنانکه هست فقط سياسی هستند، يعنی در توان بورژوازی مالی برای «مديريت» جامعه دوگانه و دفع کردن فرانمودهای شورش، در زمانی است که «رهبری»کردن تجربه تاريخی پنجاه ساله اخير و مطرح کردن مسئله فرارفت ناگزير از سرمايه داری برای طبقه کارگر ضرورت دارد؟ فقط تاريخ می تواند پاسخ لازم برای اين سئوال ها فراهم آورد.

برخلاف ادعای نظریه پردازان نولیبرال در زمینة ایدئولوژی زدایی، بشریت اکنون از تحمیل ایدئولوژی نولیبرالی به همة عرصه های فعالیت بشری در مرحلة جدید جهانی شدن سرمایه داری رنج می برد. البته، پیش از فرمانروایی شیوة تولید سرمایه داری ارتباط های جهانی به گونه ای دیگر بود. در این جا بحث پیرامون چگونگی این روند نیست. آنچه این جا مطرح است، جهانی شدن سرمایه داری است که همواره سیستمی جهانی بوده و ما اکنون مرحلة جدید آن را با ظهور اقتصاد جهانی از سر می گذرانیم.

ما هیچگاه واقعا یک اقتصاد سرمایه داری آزاد نداشته ایم. چه در مورد دانشگاه ها، چه در مورد اینترنت یا فن آوری زیستی (Biotechnology) همواره حکومت آمریکا کمک مالی کرده است. یک اقتصاد بازار کاملا آزاد فقط یک اسطوره است. کشاورزی نیز یارانه دریافت می کرده و نیز بسیاری از موسسه های اقتصادی از تسهیلات مالیاتی برخوردار بوده اند.

بحران بانکی و مالی خطرناکی که اکنون در ایالات متحد، این کانون سرمایه داری وحشی جهان دهان گشوده، برخلاف لفاظی های جارچیان دستگاه تبلیغاتی سرمایه داری لیبرالیسم نو در جهان به هیچ وجه نامنتظره و غافلگیر کننده نبوده است. اگر بخواهیم جدی بیندیشیم، بحران آفرینی در نهاد سیستمی است که به سیستم بروتون وود شهرت دارد که پس از جنگ دوّم جهانی پی نهاده شد. این سیستم از همان آغاز با مخالفت و نقد شدید روشنگران دموکرات جهان و اقتصاددانان مستقل و مسئول روبرو گردید و زیان های خطرناک و درمان ناپذیر برنامه های آن علیه بشریت و طبیعت گوشزد شد.

منطق بازار تاریخی (استوار بر مالکیت خصوصی به عنوان قدرت اختیار ثروت های اقتصادی، قدرتی که توسط فرد یا گروه اجتماعی حفظ می شود و به وسیله قانون اختصاص یافته) منطق رقابت است. این منطق مانع کُنش جمعی و همیاری است. در شرایط فرمانروایی بازار سرمایه داری همیاری همواره با رقابت در تضاد است.

انحصارها برای دسترسی به منبع های مادی سیاره فعالیت می کنند. خطرهایی که از بهره برداری نامعقول این منبع ها سرچشمه می گیرند، از این پس سراسر سیاره را فرا می گیرند و سرمایه داری - که استوار بر عقلانیت اجتماعی در کوتاه مدت است، نه بیشتر- نمی تواند بر این خطرها غلبه کند. قدرت انحصار کشورهایی که پیش از این توسعه یافته اند، تقویت می گردد.

هدف من یافتن مکانیسمی اقتصادی است که تقریباً با همان سطح کارایی سرمایه داری عمل می کند؛ اعم از این که آن را سوسیالیسم یا چیز دیگر بنامیم. دلیل های مناسبی برای این گمان وجود دارد که این مکانیسم بالقوه فقر را می زداید و دموکراسی سیاسی را بهبود می بخشد.

بازار جهانی سرمایه داری هرگز مکان تعمیم خرد بشری نیست، بلکه مکان تخریب آن از راه تجزیه و فروپاشی است. در برابر بربریت الکترونیکی مدرن و قبیله ای سازی جامعه ها که امروز به عنوان افق نهایی به بشریت پیشنهاد شده، جنبش های جدید اجتماعی که در سایه آن ها مقاومت سازمان داده می شود، باید طرح خاص تعمیم بدیلی خود را بوجود آورند. این چیزی است که باید آن را اجتماعی کردن دوباره تقاضاهای اجتماعی و جنبش ها نامید.

ایران امروز تنها به پشتوانه آموزه های پُربار و عمیق فرهنگی و اندیشگی دموکراتیک دیرینه سال خود در پیوند با نگرش نقادانه به زندگی اجتماعی و سیاسی گذشته و حال و دفاع جدی از اصول پایه ای «دموکراسی دموکراتیک و حقوق بشر» قادر است بر بحران های سیاسی و اجتماعی فراگیر کنونی چیره شود و سرکوبگران قیم مآب داخلی و خارجی را از دست درازی به حقوق مردم باز دارد. اگر ائتلافی برای رهایی مردم زحمتکش ایران از بختک استبداد حاکم در کار است، باید آن را در متن زندگی و جنبش سیاسی و اجتماعی توده های زحمتکش جامعه جستجو کرد.

انجمن دوستداران اندیشه در راستای دامن زدن به بحث های نظری پیرامون اندیشه سیاسی در ایران، پیشتر سلسله نشست هایی درباره کتاب "مکتب تبریز ومبانی تجددخواهی" برگزار کرده بود. در پی این نشست ها، حال انجمن ما بر آن است، که با دعوت از آقای دکتر جواد طباطبایی به بررسی و نقد این کتاب همت گمارد.

مجموعه کارکرد ویرانگر بانک جهانی و دیگر نهادهای بروتون وود که امروز مهم ترین ابزار تالانگری لیبرالیسم نو در سراسر جهان اند، کشورهای پیرامونی را که قربانیان عمده این نهادها هستند، به واکنش برانگیخته است. از این رو است که شعار حذف بانک جهانی و نشانیدن نهاد بین المللی جدیدی به جای آن و ایجاد صندوق جهانی توسعه در چارچوب ملل متحد و به موازات آن ایجاد بانک های منطقه ای توسعه جنوب که مستقیم توسط دولت های جنوب رهبری می شود و به طور دموکراتیک در شفافیت عمل می کند، در کانون حلّ مسئله های حیاتی دنیای امروز قرار دارد. آیا دیگر کشورها به این کارزار رهایی بخش خواهند پیوست و شیشه عمر نهادهای غارتگر جهانی را بر زمین خواهند کوفت؟ پاسخ در چشم انداز تداوم م...

اگر ریشه ها و بافتارهای کنونی عقب ماندگی های مادی و معنوی و نتیجه آن فقر و ستم دهشتناک گریبانگیر جهان امروز را به درستی درنیابیم و به کالبدشکافی دقیق آن همت نگماریم هیچ موفقیتی در مبارزه با نیروهای بازدارنده ملی و جهانی نصیب مان نخواهد شد. از این رو، کم ترین تردیدی وجود ندارد که بشریت برای رسیدن به یک زندگی انسانی و دموکراتیک توأم با صُلح و آرامش و بر کندن ریشه تروریسم که نتیجه بی تفاوتی ها نسبت به زندگی توده های میلیونی مردم و گسترش فاصله های طبقاتی، استثمارگری پراکندن نومیدی و روبیدن چشم انداز روشن به روی زندگی و غیره است، چاره ای جز کوتاه کردن دست اربابان کوچک و بزرگ جهان و نهاد هماهنگ کننده آن ها، گروه 8، وجود ندارد.

از آن جا که برخی از درس خواندگان ایرانی ذوب در جهان روایی سرمایه داری وحشی به نام اقتصاددان، سیاست شناس و تئوری پرداز شبان روزان از سکوی سخن پراکنی های تصویری و شنیداری لندن و واشنگتن و لُس آنجلس و در سایت های خود در وصف سیاست های خانمان برانداز نومحافظه کاری و نولیبرالی در جهان از جمله ستایش از به قدرت رسیدن سارکوزی و برنامه های ضد دموکراتیک او دادِ سخن داده اند جا دارد این بار برای افشای چهره سارکوزی این راست افراطی تازه از راه رسیده برخی از دیدگاه ها و برنامه های او را به اختصار از نظر خوانندگان بگذرانیم

اکنون که ایالات متحد آمریکا نقشه های ضد بشری فراامپریالیستی خود را در ایجاد «خاورمیانه بزرگ» از طریق تجاوز به عراق و به زیر سلطه کشیدن و تخته پرش قرار دادن آن برای فرمانروایی بر همه کشورها و مردم منطقه ناکام می بیند، همه کوشش خود را روی تفرقه اندازی میان مردم عراق و دامن زدن به جنگ قومی و قبیله ای و مذهبی متمرکز کرده است. اینک، آشکارا واقعیت تلخ «جنگ همه علیه همه» در عراق و پیرامون آن چهره نما شده است. درایت بسیار عمیقی لازم است که کشورها و ملت های منطقه خود را از این مهلکه بیرون کشند و در دام فتنه انگیزی اوباشان و باجگیران امپریالیستی نیفتند.

خلاصه نگرش دکتر آریان پور که در سال 1334 به صورت سخنرانی در بخش ایرانی دانشگاه لنین گراد ایراد شد.

توسعه ابتدا باید از نظر روانی و فرهنگی شروع ‌شود و سیاست ‌گذاری در مرحله بعدی است که خود باعث می‌شود تا سوسیالیست‌های دموکرات‌‌تری ساخته شوند که اعلام می‌کنند ما حوصله‌‌مان از سرمایه‌‌داری سرآمده است چون این سیستم دیگر نه از نظر محیط زیست، نه خدمات اجتماعی ، نه در فرهنگ و نه در آموزش دیگر کارآ نیست.

دموکراسی اقتصادی شکل کارای سوسیالیسم و در واقع کاراتر از سرمایه داری است. البته بعید است که کارایی یگانه قدرت اش باشد. یک تحیل دقیق و مناسب نشان می دهد که دموکراسی اقتصادی کم تر از سرمایه داری مجذوب حرص و ولع رشد است و در نتیجه با جهانی که ناگزیر با محدودیت های محیط زیست روبرو است سازگارتر، دموکراتیک تر و برابری خواه تر است.

برای کشورهایی مانند ایران ضروری است که از رویارویی های مرگبار و خطرناک با قدرت های اتمی بپرهیزند، از راه وفاق ملی (بر مبنای دمکراتیزه کردن کشور) به استحکام و یکپارچگی داخلی خود بپردازند و با یافتن متحدین استراتژیک بویژه با گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی با همه کشورها و در پیش گرفتن سیاست تشنج زدایانه و صلح آمیز خطر درگیری و جنگ را به حداقل ممکن برسانند. آغاز گفتگوهای دیپلماتیک و برقراری مناسبات سیاسی با آمریکا هسته اصلی چنین سیاستی را تشکیل می دهد.