بازخوانی کمون پاریس
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
20.03.2021

صدوپنجاه سال پیش در روز ۱۸ مارس (۲۸ اسفند) ۱۸۷۱، کارگران و لایه‌های پایینی طبقه‌ی متوسط پاریس، شهری که قهرمانانه شش‌ماه محاصره‌ی کاملِ ارتش آلمان را پشتِ سر نهاده بود، در شرایطی که هنوز دشمن در خاک فرانسه و در بخش هایی در حومه‌ی شهر بود، به مقابله با توطئه‌های پی‌درپی دولتِ موقتِ جمهوری سومِ تازه‌تأسیس فرانسه پرداختند، و به قول مارکس «انقلاب باشکوه» خود را بر پا کردند؛ انقلابی که به‌رغمِ عمر بسیار کوتاهش نخستین تلاش برای ایجاد نوعی دولت مستقل کارگری، و الهام‌بخشِ جنبش‌ها و انقلاب‌های بعدی در نقاط مختلف جهان بود، و پس از یک‌ونیم قرن کماکان الگوی ایده‌آلِ بخشی از چپِ سوسیالیست در کشورهای مختلف ازجمله ایران است.

گرامی باد 8 مارس روز جهانی زن
08.03.2021

8 مارس، روز جهانی زن گرامی باد! زنان ایران بعنوان نخستین قربانیان ایدئولوژی زن ستیز اسلام سیاسی، طی چهل و اندی سال گذشته پیشگامان مبارزه با نظام دین سالار بوده و هستند. جنبش زنان ایران با مبارزه پیگیرانه در راه حقوق اجتماعی، سیاسی و شهروندی خود، همواره سیاست های رژیم ولایت فقیهی را به چالش کشیده است. زنان ایران نشان داده اند توان آن را دارند که با رهایی خود جامعه را از زنجیرهای رژیم قرون وسطایی ولایت فقیهی رها سازند.

نیم نگاهی فلسفی به فن آوریِ آسیاب ها
و توربین هایِ بادی
نادر تجدد
03.03.2021

این مقاله را با تعریفی از باد و انرژی آن آغاز می کنیم، و به درک اولیه ی انسان از آن و اهمیت آن در زندگیِ انسان ها و نقشِ باد در شکل گیری نوعی جهانبینی آغازین در آن، پی می گیریم. آنگاه بدان می پردازیم که علاوه بر درکی اسرارآمیز و هستی شناختی از پدیده ی باد، هسته ی مرکزیِ توجه بدان و انگیزه ی بنیادین این نگاه، بهره برداریِ عملی از آن در زندگیِ انسان ها بوده است. با این چشم انداز که آیا فلسفه می تواند با نگاهِ ویژه خود، در ایجادِ زمینه ای اخلاقی- فرهنگی، این تکنولوژی را، در راه پیشرفتش کمک کند، تا آن را از بیراهه هایی که نگاهِ مسلطِ در پیشرفتِ کورِ تکنولوژی در برابر چشمانش، وسوسه گرانه با انگیزه یِ تنها، سود، می تواند پهن کرده باشد، برحذر دا...

منشأ عنصرها
بخش یک: از هیدروژن تا آهن
برگردان: امید برومند
23.02.2021

هم جوشی هسته های سبک به هسته های سنگین تر، منبع انرژی ستارگان در طی عمر طولانی و پایدار آنهاست و آنها تنها در این صورت، به عنوان ماده ی اولیه برای نسل های بعدی ستارگان، سیاره ها و سرانجام برای موجودات زنده در دسترس خواهند بود. فرآیندهای واکنشیِ شرح داده شده در این مقاله نه تنها فراوانی عنصرها، بلکه چرخه یِ زندگی ستارگان را نیز معین می کنند. آنچه با نسل اول ستارگان آغاز شد، در نسل های بعدی آنها ادامه یافت و تا به امروز تعیین کننده رشد شیمیایی جهان ماست.

دمکراسی در چشم انداز دنیای نو
پژوهش: م. ت. برومند
14.02.2021

نیاز توده های مردم، در پیوستن به جنبش دمکراسی فرازین یعنی دمکراسی قرن 21 بجای دمکراسی نمایندگی فرودین، امری است پرهیزناپذیر. همانطور که در بررسی های بسیار کوتاه بالا تاکید شد، دمکراسی نمایندگی بورژوایی با ویژگی محدودیت و عقیم بودن فقط در خدمت انحصارهای اولیگوپُل غول پیکر قرار دارد. دمکراسی فرازین برخلاف دمکراسی نمایندگی فرودین که استوار بر ضرورت های اساسی زندگی مانند غذای کافی، آموزش و پرورش و خدمات درمانی بسنده، مسکن و ... است، باید از چرخه مبادله آزاد بیرون باشد تا آزادی واقعی انسان در جامعه تامین گردد.

۱۰دادۀ راستین از زندگی چایکوفسکی ِ آهنگ ساز
به مناسبت ِ ۱۸۰ مین سالروز او
نوشتار از ایگور ویرابوف
برگردان: بابک بردیا
14.02.2021

روز ۷ ماه مه سال ۲۰۲۰ صد و هشتادمین سالروز پیوتر ایلییچ چایکوفسکی آهنگ ساز ِ سترگ ِ روسی بود. «روزنامۀ روسی»، ۱۰ نکته از گیراترین داده های ِ راستین از زندگی ِ چایکوفسکی و درآیش او بر فرهنگ ِ امروزی ـاز موسیقی تا نمایش و کینوماتوگرافی [نمایش روی پرده]- را برگزیده.

دمکراسی آزمایی
نادر تجدد
27.01.2021

بحث اصلی در اینجا ادعای ِ وجود دمکراسی از جانب حاکمین در کشوری است شکل گرفته از بدترین نوع سرمایه داری و انگلی ترین نوعِ آن که در کار چپاول و تباهی تمامی منابع مادی و معنوی این مملکت است... تنها دستاورد آن نظامی است انگلی در همه عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که انتظارِ تولید، شفافیت، عدالت اجتماعی، بالندگی، شکوفایی، استقلالِ واقعی، آزادی و دموکراسی از آن، انتظاری است بس عبث و بقای هرچه بیشتر آن به معنایِ ویرانی هرچه بیشتر این سرزمین است.

«نونامی» (نظام دانش‌بنیاد) و
آینده‌ی کار و اجتماع
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
27.01.2021

مسئله‌ی بسیار پیچیده‌ی دنیای حاضر این است که ضمن آن که تحولات تکنولوژی دیجیتال زمینه‌های بسیار مهم و سازنده‌ای را به‌ویژه در رابطه با تسهیل ارتباطات برای نیروی کار و جریانات چپ فراهم آورده، اما استثمار نسبی و مطلق نیروی کار را تشدید کرده و بی‌ثبات‌کاری و بی‌کاری را شدت بخشیده است. از همه مهم‌تر نیروی کار را بیش از هر زمان دیگری پراکنده ساخته و در بسیاری موارد کارِ جمعی را به کارِ منفرد تبدیل ساخته است... شرایط جدید، تحلیل‌ها و سازمان‌دهی جدیدی را می‌طلبد.

روسیه امروز
سمیر امین
برگردان: آرش برومند
02.01.2021

هنوز هم اندیشیدن درباره تغییر جهت دادن ائتلاف های روسیه خیلی دیر نشده است. مقاومت در برابر انحصار قدرت الیگارشی در روسیه در حال رشد است. شکست های دیپلماتیک هم در روسیه و هم در اروپا با درنظر داشت تهاجم واشنگتن می بایست انسان ها را به بازاندیشی وادارد. نزدیکی میان شریکان بزرگ اروآسیایی (اروپا، روسیه، چین و هند) با دخالت دادن باقی جهان کهن (بویژه آفریقا) ضروری و ممکن است و می تواند به برنامه های واشنگتن، مبنی بر گسترش دکترین مونرو به کل سیاره، برای همیشه پایان بخشد. ما به این سمت حرکت خواهیم کرد، مسلما با بردباری، ولی پیش از هر چیز با عزمی جزم.

از گسترش و گسستگی تا بی‌نظمی سازمان‌یافته
تحول صدساله‌ی صنعت در ایران
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
02.01.2021

به‌طور خلاصه در چهار دهه‌ی پایانی قرن جاری به‌دلایل مشکلات متعدد سیاسی و اقتصادیِ داخلی و خارجی، ساخت صنعت ایران با ساخت قبل از انقلاب تفاوت اساسی نیافت، و همان مسایل و کمبود‌های گذشته اما با حدت و شدت بیش‌تر ادامه یافت؛ ازجمله محدود بودن نسبیِ تنوع حوزه‌ی تولید محصولات صنعتی مورد نیاز، اتکای شدید به واردات مواد و قطعات، محدود بودن محتوای محلی، بومی-محوریِ تولید و کمبود چشمگیر صادرات صنعتی، محدود بودن ابداعات صنعتی و تداوم صنایع و تکنولوژی‌های آلوده‌کننده‌ی محیط کار و محیط زیست.

دانشجو، کارگر، ایستاده‌ایم در سنگر
پشتیبانی نهادهای مردمی از فراخوان کارگران هفت تپه
23.12.2020

هفت‌تپه پایتخت اعتصاب جهان و طنین فریاد “اداره شورایی” در کل جامعه ایران است؛ فریادی که بخش های معترض جامعه بویژه دانشجویان مدت‌ها است پرچم آن را به‌دست‌گرفته‌اند و با سر دادن شعار نیرومند “فرزند کارگرانیم، کنارشان می‌مانیم”، بر ضرورت همبستگی دانشجویان و کارگران و همگرایی مطالبات‌شان در برابر کل مفتخوران سرمایه‌دار، تاکید داشته‌ایم.

۵۰ رویداد ِ گیرا دربارۀ بتهوون
بمناسبت ۲۵۰ مین زاد سال ِ لودویگ وان بتهوون
برگردان: بابک بردیا
23.12.2020

در سال ِ ۱۷۸۹ بتهوون «ترانه ی آدم ِ آزاد» را نوشت و آن را به انقلاب فرانسه پیشکش کرد. در ابتدا آهنگ ساز سمفونی ِ سوم را پیشکش ِ ناپلئون بوناپارت کرد، اما هنگامی که ناپلئون خود را امپراتور خواند، بتهوون ِ ناامید از او، نام او را پاک کرد.

علیت در دنیای کوانتوم ها
فیلیپ والتر و کاسلاو برونکر
برگردان: امید برومند
05.12.2020

مکانیک کوانتومی از زمان آغاز خود، پیوسته آشکارتر خواستار دست شستن ما از تصورات کلاسیک است. چند دهه است که ناگزیر به پذیرش شخصیت دوگانه اشیاء به مثابه موج و ذره و وجود آنها به شکل موازی در چندین حالت شده ایم. اکنون پذیرفتن این نکته نیز اجتناب ناپذیر است که یک رویداد، گاهی اوقات همزمان علت و نیز معلول یک رویداد دیگر است – این امر پارادوکس ها و به همان اندازه پیامدهای هیجان انگیزی به همراه دارد.

هفت داده از زندگی ایرینا آرخیپووآ (۲۰۱۰ ـ ۱۹۲۵)
بمناسبت دهمین سالروز مرگ خواننده
برگردان: بابک بردیا
05.12.2020

ایرینا آرخیپووآ ـ خوانندۀ افسانه ای روسی است، که دارای ِ آوای [صدای] متسو ـ سوپرانو [آوای میانی ِ زنانه] با زیبایی ِ شگفت انگیزی بود. آوای او دارای ِ سایه روشنی پربار بود، که به درون ِ ژرفای روان ِ آدمی رخنه می کرد. در این نوشته ما چند داده از زندگی ِ این خوانندۀ بسیار خوب ارائه خواهیم کرد.

فریدریش انگلس و میراث ماندگار او
به‌مناسبت دویست‌سالگی انگلس
سعید رهنما
برگرفته از سایت نقد اقتصاد سیاسی
25.11.2020

بیست‌و‌هشتم نوامبر ۲۰۲۰، (هشتم آذر ۱۳۹۹) سالروز تولد دویست سالگی فریدریش انگلس، نخستین و برجسته‌ترین مارکسیستِ تاریخ، و نزدیک‌ترین دوست و همکار کارل مارکس است؛ مردی که خود در پایه‌گذاری و توسعه‌ی جهان‌بینی «مارکسیستی» و درک مادی تاریخ سهمِ غول‌آسایی دارد. نقش انگلس در زندگی مارکس آن‌چنان بزرگ است که بی‌تردید می‌توان گفت، بدون او مارکس به‌سبب انبوه مسائلی که با آن‌ها مواجه بود نمی‌توانست نقش عظیم تاریخی خود را در عرصه‌های تفکر و مبارزه‌ی رهایی انسان ایفا کند.

کارد و استخوان
الف. مسافر
25.11.2020

زر و جاه و مقام را / در ولع مال چه خواهند کرد / در کین انباشته؟ / اشک های غرور به نان نایافته/ در بساط خالی/ ...

نیروهای امریکائی میروند؛ امریکا می ماند
اسدالله کشتمند
24.10.2020

نگاهی به نقشه پایگاه های نظامی و وجود مستشاران نظامی امریکا به ویژه درمنطقه ما و سیاست های جاری امریکا، نشان دهنده این امراست که افغانستان بیشتر به خاطرآسیای میانه وایران درمعرض چنین گردبادی قرارگرفته است. وضع افغانستان چنان بامهارت دستکاری میشودکه آتش راتازه نگهمیدارند تا دیده شود که درمنطقه ما برای کدام کشورازآتش دان افغانستان آتش ببرند ورنه وضع افغانستان ازهمان آغازاشغال به بعد می توانست آرام وبدون جنگ وجدل باشد… اما دلیل تداوم اشغال فقط وفقط می توانست بهانه موجودیت جنگ وخطرتروریزم باشد. ازهمینجا است که امریکا به طورتفهیم شده گروهک های کوچک طالبان را اجازه رشد و بالندگی داد و به تدریج با سیاست های سنجیده شده برخورد با آنان توانست ازطال...

منظومه «ناقوس» نیما از نگاهی دیگر
محمد تقی برومند
20.10.2020

پیروزی انقلاب اکتبر در میهن ما انعکاس وسیعی یافت. شاعران و نویسندگان و مورخین ایرانی با عقاید و سلیقه های گوناگون اجتماعی از جمله ملک الشعرای بهار، استاد بهمن یار، سید اشرف گیلانی، وحید دستگردی، عارف قزوینی، ابوالقاسم لاهوتی و یزدان بخش قهرمان هر یک به فراخور دریافت خود از این انقلاب بزرگ رهایی بخش، نکته ای و سروده ای به فرهنگ غنی ایرانی و جامعه تشنه استقلال و آزادی عرضه داشتند. مقاله حاضر می کوشد نشان دهد که نیما یوشیج نیز در کنار دیگر شاعران و هنرمندان ایرانی، متاثر از انقلاب اکتبر، با لحنی شاعرانه به توصیف این انقلاب پرداخته است.

روسیه در سیستم جهانی
جغرافیا یا تاریخ
سمیر امین
برگردان: محمد تقی برومند
20.10.2020

سرمایه داری به راستی چالش جدیدی علیه همه بشریت، خلق های مرکزهای پیشرفته و پیرامونی های عقب مانده اش به شمار می آید. در این نقطه اساسی من به کلی مارکسیست باقی می مانم. در این مفهوم که سرمایه داری نمی تواند تا «بی نهایت» به مثابه انباشت دایمی ادامه یابد و رشد تصاعدی که به همراه می آورد، به مرگ حتمی بشریت خواهد انجامید. چگونه از سرمایه داری خارج شویم و از آن فراتر رویم، پرسشی مرکزی برای روس ها، چینی ها و همه خلق های دیگر جهان باقی می ماند. اگر تز گذار درازمدت را که در اینجا طرح شد، بپذیریم، گام بی درنگ آن خواهد بود که به چالشی بپردازیم که روبروی همه ما قرار دارد: ساخت جهانی چندقطبی که در منطقه های گوناگونی که آن را تشکیل می دهد، امکان توسعه ب...

Share