«نگرش» دو اثر اقتصادی-فلسفی، ترجمه و تلخیص محمد تقی برومند (ب. کیوان)، را در اختیار علاقمندان می گذارد لازم به یادآوری است که ب. کیوان با انتشار این اثرها می کوشید پرچم اندیشه های ماتریالیستی را در ایران برافرازد. به همین سبب نیز پیش و پس از انقلاب بهمن از سوی اسلام گرایان متهم به «مسموم کردن افکار جوانان» و تهدید به قتل شده بود. این اثرها از این جهت اهمیت دارند که جزیی از میراث فرهنگی-فلسفی ماتریالیستی و چپ گرایانه در ایران به شمار می آیند.
یک ماه است که جامعه ملتهب ومردم جان به لب رسیده ، اعتراضات کارگران نیشکر هفت تپه و مطالبات برحقشان را پیگیری میکنند. این اعتراض متحدانه که خیابانهای شهر و کارخانه را به لرزه انداخته افکار عمومی را در حمایت از خود تحت تاثیر قرار داده است. پیروزی آنان ، پیشروی طبقه مزدبگیر اعم از شاغل ، بازنشسته ، بیکاران و همه آسیب دیدگان از وضعیت کنونی برای دستیابی به یک زندگی مرفه و آزاد است.
«نگرش» شش اثر فرهنگی-فلسفی، ترجمه و تلخیص محمد تقی برومند (ب. کیوان)، را در اختیار علاقمندان می گذارد. لازم به یادآوری است که این اثرها پیش از انقلاب بهمن منتشر شده و به ناگزیر مُهر زمان خود را دارند. از آنجا که دستگاه سانسور نظام شاهنشاهی نشر و گسترش اندیشه های مادی گرایانه (ماتریالیستی) و مارکسیستی را برنمی تابید، مترجم ناچار به کاربرد واژه های معادل به جای کاربرد مستقیم مقوله ها و مفهوم های فلسفی ماتریالیستی و مارکسیستی بوده است. این اثرها از این جهت اهمیت دارند که جزیی از میراث فرهنگی-فلسفی ماتریالیستی و چپ گرایانه در ایران به شمار می آیند.
روزنامه کیهان موج جدیدی از حملات به کانون نویسندگان ایران را آغاز کرده است. در این یادداشت بنا نیست پاسخ آن لجن پراکنی‌ها را داده یا به عنوان عضو کوچکی از کانون نویسندگان ایران به دفاع از آن بر آیم که نه آن جریده‌ی معلوم‌الحال ارزش پاسخ دارد و نه کانون نویسندگان نیاز به دفاع در برابر آن. هدف از نوشتن این یادداشت جستجوی دلیل حمله و هتاکی به کانون نویسندگان ایران در این زمان است
در این مقاله در ابتدا اشاره ای کوتاه به ویژگی های دوران حاضر می شود. سپس توضیحی فشرده درباره اندیشکده ها و جایگاه شان در حال حاضر ارائه می شود. در ادامه به وضع اندیشکده ها در ایران پرداخته شده و در پایان ضرورت تشکیل اندیشکده های چپ ایران، مانع های موجود بر سر راه آنها و برخی راهکارها برای بحث مطرح می شوند… ایجاد اندیشکده ها که بنابه سرشت شان نهادهای غیرمخفی اند، در شرایط اختناق بی شک چالشی دشوار پیش روی نیروهای سیاسی چپ به شمار می آیند. اما آیا به راستی در تاریخ معاصر ایران وظیفه ای پیش روی نیروهای چپ قرار داشته که دشوار و به ظاهر ناممکن نبوده باشد؟
علیرغم سرکوب های شدید حکومتی مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه ادامه دارد. این پایداری به سرمشقی برای دیگر زحمتکشان تبدیل شده و آنان را نیز در پشتیبانی از این مبارزات بسیج کرده و به میدان آورده است. در زیر گوشه هایی از پشتیبانی نهادهای کارگران و زحمتکشان ایران از مبارزه کارگران هفت تپه منعکس شده است.
پیش از آغاز اصلاحات اقتصادی و آزادسازی تجارت، تقریباً 40 سال پیش، چین سیاست هایی را اعمال می کرد که اقتصاد آن بسیار ضعیف، راکد، زیر یک کنترل مرکزی، بسیار ناکارآمد و نسبتاً از اقتصاد جهانی دور بود... این گزارش پیش زمینه ی رشد اقتصادی چین را ارائه می دهد، ساختار اقتصادی فعلی چین را توصیف می کند، چالش های چین برای حفظ رشد اقتصادی را شناسایی می کند و درباره¬ی چالش ها، فرصت ها و پیامدهای رشد اقتصادی چین برای ایالات متحد بحث می کند.
مطلب زیر گزارشی است مبتنی بر داده های آماری بانک جهانی درباره رتبه بندی اقتصادی کشورهای مختلف. این رده بندی تنها عامل های اقتصادی را در نظر می گیرد. واقعیت آن است که قدرت کشورها را تنها با عامل های اقتصادی نمی توان سنجید. ولی بدون قدرت اقتصادی نمی توان در صحنه بین المللی عرض اندام و از موجودیت و حق ملی خود دفاع کرد. آگاهی از جایگاه اقتصادی کشورها، شرط پایه ای برای تحلیل گرایش های جهانی و سیاستگذاری است.
باید با سراسری نمودن مبارزات علیه فقر، بیکاری، بازداشت و زندانی نمودن فعالین سیاسی، قدرت توده ای خود را به میدان آوریم تا که دستگاههای سرکوبگر بیش از این توان سرکوب و زندان و کشیدن شلاق بر پیکر انسانهای حق طلب را نداشته باشند.
ما خوشبخت هستیم که بر شانه های غولی مانند ” مانولیس گله زوس” ایستاده ایم. هنگامی که جامی را به نام او بلند می کنیم، هنگامی که نام او را بر زبان می آوریم، هنگامی که تلاش می کنیم پا در جاپای او بگذاریم، مهم ترین مسئله این است که تصمیم داریم برای آن چیزی بجنگیم که باور داریم درست است. همان طور که این مرد بزرگ می گفت ،هیچ مبارزه ای هیچ گاه بی ثمر نخواهد ماند.
شومان برای نخستین بار کلارا ویک را در یکی از کنسرت های خانگی در لایپزیگ دید. درباره دختربچه ۸ ساله فرهوش به او پیش از این گفته بودند، و اکنون او برآن شد تا خودش به پیانونوازِ کوچک گوش فرادهد...او در ۹ سالگی در گِواندهاوس، در بزرگترین تالارِ کنسرتِ شهر لایپزیگ، با گردونه چهاراسبه برای اجرای برنامه به آنجا می آمد. در ۱۰ سالگی برایِ پاگانینی می نواخت… واپسین خواستِ مادر، در دسترس ِ همگان قرار دادنِ بایگانیِ پدر بود -آن بایگانی که او سال ها آن را ویرایش کرده بود. کلارا چند روز پیش از مرگ اش، زمین گیر شد. او خواهش کرد تا برای اش رمانس هایِ شومان نواخته شود، همان هایی که به زمانِ آشناییِ آنها با هم، زمانی که آنها بی اندازه خوشبخت بودند، باز می گ...
درجهان بحرانی و پرآشوب کنونی انجام دگرگونی های اساسی برای دستیابی به آزادی و عدالت و رفاه بیشتر به سود مردمان، بدون آگاهی و خودآگاهی ژرف و بدون توجه جدی به معادلات قدرت در سطح جهانی و کوشش و تلاش بخردانه ی مشترک و همه سویه امکان پذیر نیست.
بیایید بیش از این خود را نفریبیم. اگر سـرمایه‌گذارانِ مالی به حالِ خود رها شوند، هرگز به کرامتِ سـرمایه‌گذاران نیروی کار وقعی نخواهند نهاد، و هیچ‌گاه مبارزه علیه مصیبتِ زیست‌محیطی را راهبـری نخواهند کرد. اما، گزینه‌ی دیگری پیش روست. بنگاه‌های اقتصادی را دموکراتیزه کنید؛ کار را کالازدایی کنید؛ به «منبع» انگاشتـنِ انسان‌ها پایان دهید تا بتوانیم با یکدیگر بر حفظِ حیاتْ بر روی این سیّاره تـمرکز کنیم.
"چرا به‌جای هیچ، چیزی وجود دارد؟" پرسشی است که بنظر اولین‌بار گُتفرید ویلهلم لایب‌نیتز، فیلسوف و ریاضیدان آلمانی ۱۶۴۶ـ۱۷۱۶، مطرح کرده است. این پرسش به "پرسشِ اساسی" معروف است. پاسخِ درست به "پرسشِ اساسی" در گرو تعریفی است که از "هیچ" می‌کنیم. فیلسوفان اغلب از "هیچ" تفسیری مانند "نیستی" یا "عدم" دارند و قرن‌هاست که در باره‌ی آن بحث میکنند. "نیستی" یا "عدم" چه معنائی دارند؟ فیزیکدان‌ها از "هیچ" تعریفی مانند کمیّت فیزیکیِ "چیز" دارند. "هیچِ"فیزیکی عینی، قابلِ اثبات و استدلالِ علمی (کوانتوم فیزیکی) است.
ما با سه مارکس گوناگون روبرو هستیم، با سه مارکس که در عین حال یک نفرند- که علی رغم آن سه گانگی، یگانه است- یگانگی شخصیتی بزرگ که در عرصه های مختلف، بیانی متفاوت دارد و معهذا همیشه همان است که هست. البته شیوه نگارش «سرمایه » پیچیده است و سخت فهم ولی آیا فهم موضوع مورد بحث آن آسان است؟ شیوه نگارش فقط معرف شخص نیست، معرف موضوع نگارش هم هست، شیوه باید خود را با مضوع مورد بحث نیز هماهنگ سازد. در عرصه بزرگ علم راه هموار وجود ندارد.
این تصور که شوراهای کارگری، رأساً بی‌واسطه‌ی اتحادیه‌های صنعتی، بدون وجود یک حزب سیاسی رادیکال، و یک نظام دموکراتیک، مستقیماً اداره امور اقتصاد و اجتماع را برعهده گیرند و به سوسیالیسم گذار کنند، توهمی است که متأسفانه کماکان از سوی اقلیتی از روشنفکران چپ، نه فقط در کشور ما، بلکه در دنیای غرب نیز، بی آن که درسی از تاریخ بگیرند، ادامه دارد. این ظاهرِ رادیکال متأسفانه نتیجه‌ای ارتجاعی دارد، چرا که با طرح شعارهای غیرعملی مبارزه‌ی ضد سرمایه‌داری را دچار سردرگمی می‌سازد، و پیش‌روی‌های عملی طرفداران سوسیالیسم را مشکل می‌کند. هر نیت و شعار مترقی لزوماً نتایجِ مترقی به دنبال ندارد، و می‌تواند به عقب‌گردِ تاریخی منتهی شود. این را اگر هم هیچ جریان چپ...
سیاه چاله ها پدیده های بسیار عجیبی هستند، اما از دیدگاه نظری می توان آنها را بسیار ساده و تنها با دو پارامتر توصیف کرد. به همین دلیل گفته می شود که سیاه چاله ها مو ندارند. منظور فیزیک دان آمریکایی جان ا. ویلر از این توصیف کنایه آمیز این بود که هر چند سیاه چاله ها پدیده های کلان مقیاس (ماکروسکوپی) با شعاعی تا چندین میلیارد کیلومتر هستند، به غیر از یک جرم و یک سرعت چرخش مشخصه ی دیگری ندارند.
مبارزه ی بسیاری از روشنفکران وهنرمندان مستقل سکولار و لائیک و اهل دانش وفن و سیاست و زنان رزمنده، علیه برنامه ریزی های فرهنگی و ایدئولوژیکی حکومت که در ماهیت خود پوسیده و ضد فرهنگی است، همچنان ادامه دارد. بی تردید این نبرد، نیرومند تر و سازمان یافته تر و اندیشه ورزانه تر و کاراتر از گذشته ادامه خواهد یافت و در زمانی نه چندان دور بساط این واپسگرایی وخرافه پروری ضد فرهنگی و ضدعلمی را بر خواهد چید و به هژمونی فرهنگی (ضد فرهنگی) جمهوری اسلامی پایان خواهد بخشید.
توجه خوانندگان گرامی را به کتاب «جهانی شدن جدید سرمایه داری و جهان سوم»، ترجمه و پژوهشی از محمد تقی برومند که در سال 1376 با نام مستعار وحید کیوان چاپ شده است، جلب می کنیم: «روشن است که جهانی شدن در 40 سال اخیر با تشدید مبادلات و ارتباطات در ابعاد مختلف و نیز بنابر اهمیت عمومی وسایل تخریب به مرحله تازه ای رسیده است. آیا باید از این نظریه چنین نتیجه گرفت که برنامه های تمامی جوامع، بنابر وابستگی متقابل باید بر پایه یک معیار از عقلانیت حاکم بر توسعه جهانی سرمایه داری، تبعیت کنند؟ این عقیده که امروز رواج یافته است، نه تنها به شدت نادرست، بلکه به غایت خطرناک است».
ما کوشیده ایم تا گاه شمار مبارزات کارگران ایران را از خلال یک دوره بندی 12 گانه از صدر انقلاب مشروطه تا به امروز بازسازی کنیم. این باز سازی تماما به کمک اسناد و پژوهش‌هایی صورت گرفته که در زمره‌ی منابع دست اول برای فهم تکوین طبقه‌ی کارگر ایران است. بی‌شک در دل این بازسازی گاه‌شمارانه منبعث از منابعی که ذکر شده است، تحلیل‌هایی به چشم می‌خورد که متأثر از اینکه با چه رویکردی به کلیت موضوع می‌نگریم می‌توان با همه یا بخشی از آنها مخالف یا موافق بود، اما این نکته تغییری در صحت داده‌ها نمی‌دهد
