اکنون اما ما به جهانی دست یافته‌ایم که بزرگی و تصورناپذیری آن لرزه به اندام آدمی می‌اندازد…اکنون ما بار دیگر شاهدِ هم‌‌گرائی فیزیک و فلسفه، برای فهم چیستی و چگونگی جهانی که درهم‌تنیده و کوانتومی می‌نماید، هستیم. در همین راستا می‌خواهم در این مقاله پس از ذکر نکاتی به عنوان مقدمه به توضیح چهار واژه (چهار مفهوم) مقدماتی فیزیکِ کوانتومی که برای فلسفه بسیار با اهمیت، اساسی و ضروری هستند، بپردازم: „کوانتوم و کوانت“، „نظریه کوانتومی“، „ابژکت‌های کوانتومی“ و „ابژکت و محیط“. 

چکیده:

تصورِ دوران باستان از جهان بس ساده بود. در این تصور زمین، و همراه با آن انسان، مرکز یک کیهانِ قابلِ تجسم و هم‌آهنگ بشمار می‌رفت و کره‌ی ماه رب‌‌النوع الهی بسیاری از اقوام و ملل محسوب می‌شد. در چنین جهانی همه چیز پیشاپیش تعیین شده بود و چیز غیرجبری، غیردترمینیستی، وجود نداشت.

اکنون اما ما به جهانی دست یافته‌ایم که بزرگی و تصورناپذیری آن لرزه به اندام آدمی می‌اندازد. با این حال، جهانِ عصر ما یک تصورِ دلخواه نیست، بلکه حاصلِ کنجکاوی‌ها و تلاش‌های پژوهشی پایان‌ناپذیر خود انسان است. تصویری که ما اکنون از جهان داریم متکی به نظریه‌های بنیادی، به ویژه نظریه فیزیک کوانتومی و نسبیت است. نظریه‌هائی که شالوده‌های فلسفی فیزیکِ کلاسیک (نیوتنی) را که قرن‌ها معرفت‌غائی تلقی می‌شدند فروریختند، مانند فضا و زمانِ مطلق.

علمِ فیزیک همواره با فلسفه، برای فهمِ چیستی و چگونگی جهان، آمیخته بوده است. نگاهی کوتاه به تاریخ توسعه فیزیک، از نظریات ارسطو در باره‌ی افلاک تا نظریه گرانشِ نیوتن، نسبیتِ اینشتین و نظریه کوانتوم، مؤید این ادعاست. فیزیک تا پیش از نظریه‌های بنیادی (قرن بیستم)، جهانِ برونی را مستقل از جهانِ درونی (ذهنِ انسان) تلقی می‌کرد. اکنون اما دریافته‌ایم که جهان درهم‌تنیده و کوانتومی است. لذا تفکیک آن به درون و برون فاقدِ اعتبار می باشد. این شناخت بارِ سنگینی را بر دوشِ فیلسوفانِ عصر ما گذاشته است. باری که در اصل به معنای ارتقاء و کسب دوباره‌ی جایگاه اصلی فلسفه می باشد؛ در جائی که در گذشته‌های دور فلسفه و فیزیک هم‌‌سو بودند. و اکنون ما بار دیگر شاهدِ هم‌‌گرائی فیزیک و فلسفه، برای فهم چیستی و چگونگی جهانی که درهم‌تنیده و کوانتومی می‌نماید، هستیم. در همین راستا می‌خواهم در این مقاله پس از ذکر نکاتی به عنوان مقدمه به توضیح چهار واژه (چهار مفهوم) مقدماتی فیزیکِ کوانتومی که برای فلسفه بسیار با اهمیت، اساسی و ضروری هستند، بپردازم: „کوانتوم و کوانت“، „نظریه کوانتومی“، „ابژکت‌های کوانتومی“ و „ابژکت و محیط„.

:متن کامل مقاله بصورت پی دی اف

کوانتوم و فلسفه

نسخه پی دی اف